Tarımın bir sevda işi olduğunu, ancak sevda işi olduğu kadar teknolojinin tarımla buluşturulması gerektiğini bize gösteren en iyi örneklerden biridir Ender Teknoloji Tarım Enerji LTD. şirketi. İki doktor, iki mühendis 4 kardeşin kurduğu şirket, günümüzde tarım sektörüne değer katıyor. Adana’da kurulan ve ürettikleri ürünler Türkiye ve dünyada aranır hale gelen şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Mutlu Siyer ile başarılarının sırrını konuştuk.
Tarımın bir sevda işi olduğunu, ancak sevda işi olduğu kadar teknolojinin tarımla buluşturulması gerektiğini bize gösteren en iyi örneklerden biridir Ender Teknoloji Tarım Enerji LTD. şirketi. İki doktor, iki mühendis 4 kardeşin kurduğu şirket, günümüzde tarım sektörüne değer katıyor. Adana’da kurulan ve ürettikleri ürünler Türkiye ve dünyada aranır hale gelen şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Mutlu Siyer ile başarılarının sırrını konuştuk.
Bize öncelikle Ender Teknoloji Tarım Enerji Ltd. şirketinin kuruluşunu anlatır mısınız? Ender bir iş yapıyorsunuz, hikayeyi dinlemek isteriz…
Çeyrek asırlık bir rüya. Bizim hikayemiz 1978’de babamızı kaybettikten sonra annemizin 4 çocuğunu zor şartlarda okutması ile başladı. İkimiz doktor, ikimiz mühendis olduk. Profesyonel iş yaşantımızın yanında annemiz ve büyüyen ailemiz ile tarıma yatırım yapmaya karar verdik. 1993 yılında başladığımız tarım sektöründe tarlalarımıza bahçe tesis ettik, ardından seralar kurduk, büyümeye başladık ve zaman içerisinde ürünlerimizi daha sağlıklı muhafaza edebilmek için soğuk hava depoları inşa ettik.
2007 yılında çevreye duyarlı, insana ve doğaya saygılı olmak adına ITU (İyi Tarım Uygulamaları) yöntemlerini kullanarak bu önemli belgeyi almaya hak kazandık. Gün geçtikçe mesleklerimizin getirmiş olduğu profesyonellik ve farklı bakış açıları ile sizlere ulaşırken bilinçli ve güvenilir adımlar atmak için teknolojiyi iş anlayışımıza ekledik. 2016 yılında doktor kardeşlerimizden birini kaybettik, hem onun adını yaşatmak hemde tarım ve teknolojiyi birleştirerek Ender bir iş yaptığımıza inancımızdan ENDER TEKNOLOJİ TARIM ENERJİ Ltd. Şti. adı altında şirketimizi kurduk, Ender’den markasını tescil ettirerek kalıcı ve sürdürülebilir olmayı hedefledik.
Bahçelerimizde; Portakal (Navelina), Mandalina (Satsuma), Greyfurt(Starruby), Nar (Wonderfull), Erik (Blackdiamond) meyveleri yetiştirmekteyiz; nar meyvesinden elde edilen nar ekşisi, reçel, marmelat ile ürünlerimize katma değer sağlamaktayız.
Seralarımızda kesme gül, süs bitkileri (iç mekan/dış mekan saksı çiçekleri), Ficus, Sheflera, Kauçuk, Yucca, Epiprenium, Nitida vb.; çoğunlukla ithal edilen dolgu malzemesi Aspidistra, Asparagus Virgatus, Ruscus, Okaliptüs, Hypericum, Gypsofilia, Solidago üretmekteyiz.
Zaman içerisinde hem yurtiçi hem de yurtdışı pazarlarında aranan ürünlerimizi Ender’den markamız adı altında en güvenilir, en kaliteli, en sağlıklı şekilde müşterilerimizle buluşturmayı hedefliyoruz. İnandığımız ilkeler üzerine çıktığımız bu yolda, “Müşterilerimizin yüzünü gülümsetmek, hayatlarına değer katmak” misyonumuzdur.
Şuan hem yurtiçinde hem yurtdışında ürünleriniz yoğun ilgi görüyor. Kısa zamanda büyümeyi nasıl başardınız?
“Herkesin yaptığını yaparsan herkes gibi yaşarsın, hiç kimsenin yapmadığını yaparsan istediğin gibi yaşarsın” atasözünü hep ilke edindik. Bambu Ağacının hikayesini bilir misiniz? Çin’de yetişen Bambu Ağacının önce tohumu ekilir, sulanır ve gübrelenir. Birinci yıl tohumda herhangi bir değişiklik olmaz. Tohum yeniden sulanıp gübrelenir. Bambu ağacı ikinci yılda da toprağın dışına filiz vermez. Üçüncü ve dördüncü yıllarda her yıl yapılan işlem tekrar edilerek bambu tohumu sulanır ve gübrelenir. Fakat inatçı tohum bu yılda da filiz vermez. Çinliler büyük bir sabırla beşinci yılda da bambuya su ve gübre vermeye devam ederler. Ve nihayet beşinci yılın sonlarına doğru bambu yeşermeye başlar ve altı hafta gibi kısa bir sürede yaklaşık 27 metre boyuna ulaşır. Çin bambu ağacı 27 metre boyuna altı hafta da mı yoksa beş yılda mı ulaşmıştır? Büyük bir sabırla ve ısrarla tohum, beş yıl süresince sulanıp gübrelenmeseydi ağacın büyümesinden hatta var olmasından söz edilebilir miydi? Toprağa atılan tohuma belli aralıklarla ve özenle suyunun verilmesi, yağmur, rüzgar gibi olumsuz fiziki koşullardan korunması gibi uzun zamana yayılmış bir emek ve sabırla beklenilmesi sonucunda altı hafta içinde boyu 27 metreyi bulan Bambu Ağacı… Bizde inandığımız bu yolda yıllarca hiç usanmadan, umutsuzluğa kapılmadan tüm olumsuzluklara rağmen yatırım yapmaya devam ettik. Geldiğimiz bu noktada ne kadar doğru bir yatırım yaptığımızı görmekteyiz.
Tarım ülkesi olan ülkemizde tarımsal ürünlerin henüz değerine kavuşmadığını düşünmekteyiz. Stratejimiz doğaya, insana saygılı, teknolojiyi kullanarak, ürünlere katma değer sağlayarak sürdürülebilir tarım yapmaktır.
Üretimde İyi Tarım Uygulamaları yöntemlerini kullanıyorsunuz. İyi tarımın katkılarından bahseder misiniz?
İyi Tarım Uygulaması ile insan sağlığına önem veren, rahatlıkla yenilebilir ürünler yetiştirmeyi hedefledik. Çiçek sektöründe de İTU belgesi olan çok az firmadan biriyiz. Sürekli profesyonel incelemelerde olduğundan yeniliklerden bilgi sahibi olmamız ve bunları kabullenmemiz daha kolay oluyor.
Tüm işlemlerinizi kayıt altına alıyoruz, çalışanlarımız önce iş güvenliği ve sağlık konusunda daha bilinçli duruma geldiler. Çiftlik yapısından çıkıp işletme statüsüne geçtik.
Tüketici grubu bilinçlendikçe ürünlerimizin iç ve dış pazar sahalarında tercih edileceğini umuyoruz. Tüketiciler İTU belgesi olan ürünleri gönül rahatlığı ile tüketebilirler.
Soğuk hava depoları tarımsal üretimin artık vazgeçilmezi. Depoların avantajlarını anlatır mısınız?
Meyvelerin hasat dönemi kısıtlıdır, eğer belirli bir dönem aralığında bu ürünleri alıp tüketmezseniz tazesini bulamazsınız, ihtiyacınızı çoğunlukla sitrik asit bazlı meyve sularından karşılamaya çalışırsınız. Soğuk hava depoları sayesinde meyveler tazeliğini kaybetmeden 4-5 ay taze kalabiliyor (Örneğin, nar meyvesi hasadı Ekim ayında başlar Kasım sonunda sona erer – bu süre dışında taze narı ihtiyacını ancak sağlıklı soğuk hava depolarından sağlayabilirsiniz). Bizde bu şekilde tüketiciye uzun süreli taze meyve sunabilmek için ürünlerimizi soğuk hava depolarında depoluyoruz. Standart dışı olan narları doğal yöntemlerle %100 nar suyundan nar ekşisi yapıp “Ender’den” markası ile piyasaya sunuyoruz. Ayrıca soğuk hava depoları ile tüccara bağımlılığımız azalıyor, ürünler katma değer katarak daha yüksek fiyattan satabiliyoruz.
Geleceğe dair hedefleriniz nelerdir?
Güneş enerjisinden elektrik elde edip işletme maliyetlerini düşürmek, seralarımızda 12 ay 1. kalite üretim yapmak, ambalaj sektörüne girmek, ürünlerimizi kendi imkanlarımız ile ihracat yapmak bunun yanında konsantre ürün elde edip pazara sunmak öncelikli hedeflerimiz arasındadır. Ayrıca, www.endertarim.com.tr sitesinden Türkiye’nin her yerine güvenilir, doğal meyve ve ürünlerini çiçekleri göndermeyi hedefliyoruz.